Champagne - Stille wijn, Ratafia, Marc de Champagne en Fine de la Marne
Naast bubbels worden er door verschillende champagnemakers ook nevenproducten gemaakt, zoals: stille of niet-mousserende wijn, Ratafia, Marc de Champagne en Fine de la Marne.
Stille wijn ‘Coteaux Champenois’
Vergis u niet! In de Champagne worden ook stille wijnen gemaakt, de zogenaamde Coteaux Champenois.
De Coteaux Champenois is een AOC (Appellation d’Origine Contrôlée) van de Champagne. Ze geldt voor dezelfde regio waar de champagne wordt gemaakt maar slaat enkel op de stille wijnen. Het gaat hier zowel om rode, witte en rosé wijnen.
Rood
De bekendste rode wijn is wellicht de Bouzy rouge, een rode wijn van Pinot Noir afkomstig uit de grand cru-wijngaarden van Bouzy. Hoewel de champagnemakers die naast hun bubbels ook een Bouzy rouge produceren, de grootste aandacht schenken aan de kwaliteit, behoort deze wijn niet tot ieders favorieten. Want de zuren in deze rode wijnen uit de Champagne zijn vaak vrij prominent aanwezig. Bovendien bengelt de prijs voor een flesje Bouzy Rouge rond de 20,00 euro. En da’s toch niet weinig!
Wit
De witte Coteaux Champenois vind je regelmatig terug bij de champagnemakers ten zuiden van Epernay. Deze wijnen worden gemaakt van Chardonnay of van een combinatie van de 3 gekende druivenrassen in de Champagne: Chardonnay, Pinot Noir en Pinot Meunier. Het zijn fijne, witte wijnen die perfect als aperitief kunnen worden gedronken en vlotte begeleiders zijn van vis en schaaldieren. Ook hier blijven de zuurtjes een opvallend kenmerk.
Twee champagnemakers die een interessante witte Coteaux Champenois maken zijn:
Champagne Veuve Godart & Fils
Champagne Diogène Tissier & Fils
Rosé
Een glaasje rosé wordt geassocieerd met de zomer, de zon, het zuiden, … en niet met de Champagneregio. Toch wordt in de Champagne een van de bekendste rosés van Frankrijk gemaakt, met een eigen herkomstbenaming : AOC Rosé de Riceys.
Les Riceys is een dorp gelegen in de zuidelijke champagneregio: le Côte des Bar. Deze streek ligt heel kort bij de Bourgogne. Chablis ligt slechts op een goeie 50 kilometer.
Een Rosé de Riceys mag je in geen geval vergelijken met gelijk welke andere rosé. Waar je bij de meeste, ‘zomerse’ rosés vooral fruitige en florale primaire aroma’s proeft, vind je daar bij de Rosé de Riceys helemaal niets meer van terug. Bij deze uitzonderlijke rosé van Pinot Noir ontdekken we vooral tertiaire aroma’s die ontstaan door de rijping of de veroudering van de wijn: tabak, zoethout, truffel en humus.
Ook de kleur van de Rosé de Riceys is alles behalve zomers: oranje, roest, uienkleur. Het is eerder een rosé voor de herfst! Temeer, terwijl de meeste rosés best jong gedronken worden, heeft de Rosé de Riceys al wat jaartjes op de teller wanneer hij wordt ontkurkt.
Kan een rosé zoveel jaren in de fles overleven? Zeker en vast, want dit is precies wat deze wijn zo typisch maakt! Wij proefden een schitterende Rosé de Riceys uit de jaren ’70 bij Champagne Jacques de France in Les Riceys-Bas. Een echte aanrader!
Tip!
De aroma’s van de Rosé de Riceys doen ons ook denken aan Lambik en oude Gueuze. Liefhebbers van dit edele vocht, moeten beslist de Rosé de Riceys proberen.
Weetje
De Rosé de Riceys was de favoriete wijn van Louis XIV. Deze wijn vloeide rijkelijk aan het hof in Versailles tijdens zijn regeerperiode, tot zijn lijfarts hem aanraadde om geen wijn meer te drinken uit de Champagne wegens teveel zuren. De Zonnekoning gehoorzaamde en stierf kort daarop, hij werd 77. Had hij beter niet naar zijn arts geluisterd?
Ratafia
Ratafia wordt gemaakt door een neutrale alcohol toe te voegen bij het druivenmost (het sap verkregen na de persing). De toevoeging van deze alcohol stopt het gistingsproces van de suikers. Hierdoor blijft Ratafia zoet van smaak en heeft het een alcoholpercentage van 18°.
Ratafia wordt niet enkel in de Champagne gemaakt, oorspronkelijk zou het zelfs uit Catalonië komen. Maar alleen de Ratafia de Champagne en de Ratafia de Bourgogne hebben een ‘gecontroleerde herkomstbenaming’ (AOC).
Drink Ratafia als aperitief of gebruik het in de keuken als basis voor sauzen bij gebakken foie gras of wildgerechten.
Ben je een fan van Ratafia? Vraag dan steeds aan de champagnemaker of hij zijn Ratafia zelf maakt of aankoopt. (zie Tip! onderaan)
Er bestaat ook rode Ratafia:
Ratafia Rouge van Champagne Diogène Tissier & Fils
Marc de Champagne & Fine de la Marne
Marc de Champagne verkrijgt men door de geperste druiven uit de Champagne te distilleren tot een alcohol van 40°. Hij wordt hoofdzakelijk gedronken als afzakkertje na de maaltijd maar wordt ook in de keuken gebruikt om te flamberen, of om een ‘trou champenois’ te maken (= sorbet met een flinke geut Marc). Je vindt hem ook terug als vulling voor pralines of in chocolade truffels.
Fine de la Marne wordt verkregen door het distilleren van witte wijn uit de champagne. De smaak is dus fijner, delicater dan Marc de Champagne.
Marc de Champagne en Fine de la Marne zijn eau de vies die de champagnemaker, in bijna alle gevallen, niet zelf zal of kan maken. Hij zal die meestal aankopen in een stokerij en voorzien van een eigen etiket. Vraag dus steeds naar de oorsprong van het flesje dat je wilt aankopen.
Weetje
Marc de Champagne kan je vergelijken met de Italiaanse Grappa en de Fine de la Marne wordt op dezelfde manier gemaakt als Cognac!
Tip!
De bekendste stokerij in de Champagne is Distillerie Jean Goyard, waar heel wat champagneproducenten hun Marc, Fine en zelfs hun Ratafia aankopen. De producten van Distillerie Jean Goyard zijn heel herkenbaar dankzij de typische langwerpige fles met strakke, rechte hals. Wanneer het flesje Ratafia dat je meeneemt bij je favoriete champagnemaker deze vorm heeft, weet je dus dat dit geen eigen werk is! Ook al draagt dit het etiket van de champagneproducent.